درباره اهمیت سولفات روی یا زینک سولفات بخوانید.

درباره اهمیت سولفات روی یا زینک سولفات بخوانید.

زینک سولفات

سولفات روی یا زینک سولفات محصولی معدنی و جامدی است که نقش مکمل را به خوبی بازی می‌کند. روی، ماده اساسی این ترکیب می‌باشد که تمام موجودات زنده به آن نیاز دارند. این ماده معدنی با توجه به نقش هایی که در بدن بازی می‌کند اهمیت ساخت آن را به عنوان مکمل دارویی و غذایی به رخ می کشد.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی سولفات روی

سولفات روی با فرمول شیمیایی ZnSO4 توانسته است در خدمت بشریت باشد؛ این مکمل معدنی از ابتلا به بیماری های که از عوارض کمبود روی است جلوگیری می‌کند؛ گرچه زیاد روی نیز عوارض جانبی خود را دارد. بدون صحبت از ساختار شیمیایی و ویژگی‌های فیزیکی و روش ساخت سولفات روی به طبع نمی توان به راحتی سراغ موارد کاربرد این ماده معدنی رفت.

جرم مولکولی زینک سولفات 161.7 و چگالی آن 3.54 گرم بر سانتیمتر مکعب است و همیشه به صورت جامد در دسترس مصرف کنندگان قرار می‌گیرد. رنگ محصول مورد نظر سفید بوده و نقطه ذوب آن 680 درجه سانتی‌گراد است که نشان از نقطه ذوب بالای آن دارد. قابل ذکر است در صورت حرارت دیدن بالاتر از این درجه حرارت گاز دی اکسید گوگرد و دود اکسید روی تشکیل می‌شود که هر دو ماده سمی هستند.

ویژگی دیگر قابلیت حل شدن در آب است؛ سولفات روی در آب قابل حل شدن است البته نه به صورت کامل؛ در توضیح این موضوع باید بگوییم در هر 100 میلی¬لیتر آب به مقدار 57.7 گرم حل می‌شود.

تولید کننده سولفات روی

این محصول را از نتیجه واکنش مواد مختلفی که محتوی روی هستند با اسید سولفوریک به دست می آورند. تفاوتی نمی کند این ماده فلز باشد یا مواد معدنی و یا اکسید؛ گرچه واکنش ویژه مابین اسید سولفوریک آبی با فلزات است که در ذیل بیان کردیم:

Zn + H2SO4 + 7 H2O → ZnSO4•7H2O + H2

اگر هدف از ساخت زینک سولفات برای مصارف دارویی باشد در این صورت محصولی که باید تولید شود نیاز به واکنش اکسید روی با درجه خلوص بالا با اسیدسولفوریک دارد که واکنش آن را می بینید؛

ZnO + H2SO4 + 6 H2O → ZnSO4•7H2O

واکنش خود سولفات روی نیز جالب توجه است؛ این ماده در همه محلول¬های آبی رفتار یکسانی را نشان می‌دهد. محلول آبی حاوی زینک سولفات شامل کمپلکس آبی فلز روی و یونهای SO42− است. در محلولی که یون‌های باریوم وجود دارد در نتیجه این واکنش سولفات باریم تشکیل می‌شود؛

ZnSO4 + BaCl2 → BaSO4 + ZnCl2

بررسی انواع ساختار سولفات روی

هپتاهیدرات سولفات روی شکل معدنی زینک سولفات است که goslarite نامیده می‌شود. برای اولین بار در معدن Rammelsberg ، Goslar ، Harz آلمان کشف شد، فرمول شیمیایی آن ZnSO4 • 7H2O می‌باشد و در سال 1847 آن را توصیف کردند. Goslarite به گروه epsomite تعلق دارد این گروه که شامل سولفات منیزم هیدراته معدنی و morenosite است. Goslarite ماده ای با سطح ناپایدار است که از سایر مواد آبگیری می‌کند. توضیحی که درباره Goslarite داده شد به این دلیل است که شما این نام را نیز به عنوان مترادف سولفات روی شاید بشنوید.

سولفات روی مانند چند ماده معدنی دیگر مانند مس و آهن ساختاری متفاوت از goslarite دارد. لازم است بدانید سولفاتهای زینک با درصد هیدرات کم در طبیعت به ندرت یافت می‌شوند.

اگر بخواهیم بر روی مبحث ساختار دقیق‌تر شویم باید بگوییم هیدراتها، به ویژه هپتوهیدرات، اشکال اصلی هستند که به صورت تجاری استفاده می‌شوند. Rayon یک نوع فیبر است که از منابع طبیعی مانند چوب و محصولات کشاورزی ساخته می‌شود و فیبر آسکلولوز را احیا می‌کند. مهمترین کاربرد شکل های هیدراته سولفات روی در منعقد کردن ریون است. کاربرد دیگر آنها به عنوان پیش ماده لیکوپن است.

برای این نوع ساختار کاربردهای دیگری نیز می‌توان نام برد؛

* استفاده از این فرم ها به عنوان یک الکترولیت در آب کاری با روی.

* ماده نگه دارنده در صنعت رنگرزی

* نگه دارنده پوست و چرم در صنعت چرم سازی

سولفات روی کاربردهای بسیاری دارد که جا دارد به طور مفصل در این باره سخن گفته شود؛ لذا در پارت اول باید سراغ کاربرد آن در شکل دارویی و تغذیه ای بپردازیم که دلیل این ضرورت را در ذیل با تشریح عوارض کمبود روی در بدن توضیح می‌دهیم.

مصارف دارویی و تغذیه ای سولفات روی

سولفات روی را باید این‌گونه تشریح کنیم که جبران‌کننده عدم ذخیره روی در بدن است. روی در مواد غذایی روزانه بسیار کم است و بدن نیز قادر به ذخیره سازی این ماده معدنی نیست.

• در اتفاقات روزانه داخل بدن در تقسیم سلولی نقش دارد.

• سیستم ایمنی بدن یکی از مهمترین سیستم های بدن است که در انسان و حیوان به دلیل کمبود روی دچار مشکل شده و عملکرد ضعیفی را از خود نشان می‌دهد.

• کندی رشد به خصوص در کسانی که در سن رشد هستند دومین معضلی است که بدنهای دچار کمبود روی متحمل می‌شوند.

تاکنون دوتا از دلایلی که شرکتهای تولید کننده سولفات روی را بر آن داشته است به تولید این ماده برای مصارف خوراکی بپردازند را بیان کردیم؛

• اما مشکل بعدی که با کمبود روی بروز می‌کند کاهش اشتها است.

• از دست دادن مو را نباید فراموش کرد؛ ریزش مو و نازک شدن موها می‌توانند به علت کمبود روی در بدن باشند که لزوم تولید مکمل سولفات روی را نشان می‌دهد.

• یکی دیگر از مشکلاتی که در صورت عدم استفاده از روی به مقدار کافی، در بدن بروز می‌کند به زخم-ها برمی‌گردد که دیر بهبود می یابند. در مصارف دارویی از این مکمل برای بیمارانی که مشکل زخم های مزمن دارند بسیار استفاده می‌شود.

• اسهال از مشکلاتی است که با کمک مکمل سولفات روی می‌توان به درمان آن پرداخت. سالانه کودکان زیادی براثر اسهال جان خود را از دست می‌دهند.

• روی بر روی حافظه و یادگیری هم تأثیر دارد؛ ارتباط مابین اعصاب را تنظیم می‌کند؛ در نتیجه با کمبود آن در بدن حافظه و یادگیری هم دچار اختلال می‌شوند.

• مصرف دارویی دیگری که استفاده از این محصول دارد؛ به بیماری همه گیری چون سرماخوردگی باز می‌گردد. روی طبق تحقیقات می‌تواند کمک کند مدت زمان سرماخوردگی تا 40 درصد کاهش پیدا کند.

• از عوارض معمول دیگر کمبود روی در بدن به تأخیر انداختن بلوغ جنسی در افراد است.

• آکنه و خارش پوست مشکل بعدی است.

• مکمل های روی برای بیمارانی که همودیالیزی هستند می‌تواند تجویز شود؛ زیرا مستعد کمبود روی هستند.

• و در آخر باید گفت زنانی که باردار هستند جزو دسته ای هستند که نیاز به مکمل سولفات روی دارند.

دلایل گفته شده به طبع نشان می‌دهد چرا معمولاً نام سولفات روی در کنار عبارت مکمل معدنی و یا دارویی در سایتهای مختلف دیده می‌شود.

98/9/18